Wywiad z Tomaszem Kireńczukiem, kierownikem programowym 9. MFT Dialog-Wrocław

14 października startuje Międzynarodowy Festiwal Teatralny Dialog - Wrocław 2017. Tuż przed inauguracją rozmawialiśmy z Tomaszem Kireńczukiem, kierownikem programowym festiwalu.

Jako kierownik programowy miał Pan zapewne swoje plany i założenia, co do spektakli, które zobaczymy. Czy wszystko udało się zorganizować? A może trzeba było z czegoś zrezygnować?

Festiwal jest sumą wypadkową spektakli, które oglądamy w ciągu dwóch lat. Nasz flagowy spektakl tej edycji - „En avant, marche!”, wybraliśmy jeszcze gdy kończyła się poprzednia edycja festiwalu. Często jest tak, że gdy jedna edycja jest już ułożona, zaczyna się praca nad kolejną. W procesie oglądania i szukania przedstawień, było bardzo wiele takich spektakli, które chciałem zaprezentować na tegorocznym Dialogu, ale z różnych powodów się nie udało. Czasem przeszkodą jest kwestia finansowa, a czasem po prostu nie da się zgrać terminów. Festiwal realizuje się w danym czasie, kiedy wybieramy kolejne spektakle. One zaczynają się dopełniać, więc nie mam poczucia, że czegokolwiek brakuje, w programie, który ogłosiliśmy w czerwcu. Opowieść, jaką udało się zbudować jest kompletna.

Czy któryś ze spektakli będzie zaprezentowany specjalnie na potrzeby tej edycji Dialogu?

W tym roku nie ma takiego przypadku, ale na przykład spektakl „En avant, marche!” we Wrocławiu schodzi ze sceny. Będą to dwa ostatnie pokazy tego tytułu w historii. To spektakl, który zwiedził największe sceny na świecie, a u nas zakończy swoją historię. Dlatego tym bardziej zachęcam naszych widzów, aby na ten spektakl się wybrali. To naprawdę wybitne przedstawienie, które już za kilka dni przestanie istnieć.

W jaki sposób, spośród setek spektakli z całego świata, wybieracie te do programu Dialogu?

Oczywiście nie da się zobaczyć wszystkiego, bo produkcja teatralna na świecie jest ogromna. Krystyna Meissner zawsze powtarzała, że na ten festiwal wybieramy spektakle wybitne i ważne. To kwestia bardzo subiektywna, gdzie liczy się intuicja. Spektakle zawsze oglądam przede wszystkim jako widz. Albo jakieś przedstawienie do mnie dociera, albo nie. Dialog charakteryzuje się tym, że nie ma wieloosobowej komisji, która wybiera spektakle. Zapewne, gdyby na moim miejscu decydował ktoś inny, festiwal miałby inny program. W tym roku spektakle wybierałem wspólnie z Krystyną Meissner. Co ważne, wszystkie przedstawienia, które widzowie zobaczą we Wrocławiu, ja wcześniej oglądam na żywo. Nic nie trafia do programu, tylko dlatego, że ma dobre recenzje, lub jest przez kogoś nam polecane. Bierzemy odpowiedzialność za to, co pokazujemy.

Jak ważną częścią tegorocznego programu są polskie spektakle?

Są to absolutnie równorzędne głosy w stosunku do spektakli zagranicznych. Dialog pokazuje różnorodne przedstawienia, z których jedne wymagają instalacji sceny na tydzień wcześniej, a inne przywożą sami aktorzy w kilku walizkach. Tu nie o wielkość czy kraj pochodzenia artystów chodzi, ale o jakość, o znaczenie. Zatem każdy spektakl z programu jest tak samo istotny. Każdy też pełni swoją funkcję w ogólnej opowieści, którą poprzez program proponujemy naszym widzom, w tym co chcemy widzom przekazać pod hasłem „Naprzód! Ale dokąd?”.
 
W repertuarze, jako wydarzenie towarzyszące, znalazła się także kontrowersyjna „Klątwa”. Dlaczego ten spektakl jest dla Pana tak ważny?

Jest ważny z dwóch powodów. Prezentuje bardzo wysoki poziom artystyczny. Co prawda, reżyser Oliver Frljić z „Klątwy” Stanisława Wyspiańskiego na scenie nie zostawił zbyt wiele, ale jednak przywołał zapomnianą nieco historię i zrobił to w sposób, który pokazuje ogromną żywotność teatru krytycznego i politycznego. Jest to wielka wartość tego przedstawienia. Teatr krytyczny jest ważnym elementem w całej twórczości teatralnej. „Klątwa” wytycza kierunki, w które ten nurt może iść. Drugi element, decydujący o wyborze tego spektaklu, to tematyka. Teatr powinien dotykać tematów, które funkcjonują gdzieś na granicach debaty mainstreamowej, poruszać problemy, które są często niewygodne, są tabu, są głosem w debacie, którą nie zawsze umiemy animować. W „Klątwie” poruszane są tematy związane z relacjami państwo-kościół, wpływ kościoła jako instytucji na stan wolności w Polsce, czy prawa kobiet. Te wątki teatr powinien poruszać, bo jest przestrzenią debaty publicznej.

Jak zachęcić widzów, którzy nie śledzą na co dzień wydarzeń ze świata teatru, do zobaczenia spektakli z festiwalu Dialog?

Jest to doskonała okazja żeby zobaczyć ogromne bogactwo i różnorodność współczesnego światowego teatru. Na pewno zachęcam gorąco do zobaczenia spektakli Alain Platela, bo jest to jeden z najważniejszych twórców współczesnego teatru tańca. On pokazuje u nas dwa spektakle, które są zresztą bardzo różne. „En avant, marche!” to genialna  opowieść o wspólnocie i o umieraniu, z 30-osobową orkiestrą na scenie. W „nicht schlafen” akcja rozgrywa się w świecie po katastrofie, gdzie na gruzach dawnego porządku, 9 osób próbuje odbudować podstawowe relacje społeczne. Wszystko rozpoczyna się od agresywnej, brutalnej sceny walki. Potem z czasem rodzi się z tego bliskość i mocne więzi. Oba przedstawienia pozostawiają widzom duże pole do własnej interpretacji. To w teatrze jest bardzo ważne. Naturalnie polecam także wszystkie pozostałe przedstawienia z tegorocznego programu i zapraszam wszystkich na 9. Dialog - Wrocław.

Rozmawiał: Michał Derkacz

fot. Miłosz Poloch/materiały prasowe